Glaucoom komt veel voor (in Nederland bij 1,5 procent van de veertigplussers). Bij deze aandoening ontstaat uitval van het gezichtsveld door aantasting van de oogzenuw en zenuwvezels.
Het mechanisme dat zorgt voor beschadiging van de oogzenuw, is nog steeds niet tot in detail ontrafeld. Wel zijn factoren bekend die de kans op glaucoom aanzienlijk verhogen:
- Verhoogde oogdruk
- Glaucoom in de familie
- Hoge leeftijd
- Sterke bij- of verziendheid
- Ras (negroïde mensen hebben vaker glaucoom)
- Afwijkingen van de bloedvaten bij of in het oog
Veruit de belangrijkste risicofactor is een verhoogde oogdruk. Hoe hoger de druk, hoe groter de kans op glaucoom. Toch is het ook mogelijk deze aandoening te krijgen bij een normale oogdruk (tussen de 11 en 21 mmHg).
De bolvorm van het oog wordt mede in stand gehouden door de productie van kamerwater in het oog (niet te verwarren met het uitwendige traanvocht). De hoogte van de oogdruk is afhankelijk van het evenwicht tussen aanmaak en afvoer van dit kamerwater. Als er geen goede afvoer is, kan een te hoge oogdruk ontstaan. Zo’n te hoge oogdruk heeft overigens niets te maken met een hoge bloeddruk.
Als glaucoom voorkomt bij een familielid in de eerste of tweede graad, dan is de kans het te krijgen 10 maal hoger dan voor iemand zonder deze aandoening in de familie.
Soorten glaucoom
Glaucoom wordt ingedeeld in primair en secundair glaucoom. Primair glaucoom is een op zichzelf staande ziekte. Secundair glaucoom ontstaat als verschijnsel bij een andere (oog)ziekte. Of als bijwerking van bepaalde medicijnen of oogdruppels.
Primair glaucoom wordt weer onderverdeeld in:
- Open kamerhoek
- Afgesloten kamerhoek
- Congenitaal (aangeboren)
Daarvan is open kamerhoek glaucoom het meest voorkomend. Dit type treedt op bij zowel een hoge als een normale druk.
Bij hoge druk glaucoom raakt het afvoersysteem van het oog verstopt. Hierdoor stijgt de oogdruk. Daardoor raakt uiteindelijk de oogzenuw beschadigd en treedt gezichtsvelduitval op.
Bij normale druk glaucoom spelen andere risicofactoren een rol. Bijvoorbeeld de doorbloeding van de vaten. Ook deze vorm leidt tot beschadiging van de oogzenuw en gezichtsveldverlies.
Bij afgesloten kamerhoek glaucoom is de bouw van het oog zodanig dat de iris het afvoersysteem van het oog blokkeert. Doordat oogvocht niet weg kan, stijgt de oogdruk. Deze vorm kan acuut of chronisch zijn. De acute vorm gaat meestal gepaard met wazig zien, een rood oog, hoofdpijn, misselijkheid en braken. Deze symptomen ontstaan doordat de oogdruk zeer hoog. Om schade aan de oogzenuw te voorkomen, is een snelle behandeling vereist.
De chronische vorm komt meer voor en is in een vroeg stadium goed te behandelen. Mensen die verziend zijn, met een sterke plus bril, hebben een grotere kans op deze vorm.
Het behandeltraject
De stappen van een behandeling
Behandeling & Nazorg
Behandeling en herstel
Op dit moment is er slechts één bewezen therapie: de oogdruk verlagen. Door de oogdruk voldoende te verlagen, is een verdere toename van gezichtsvelduitval meestal te voorkomen. De reeds aanwezige schade aan het gezichtsveld kan helaas niet meer ongedaan worden gemaakt. Daarom is het belangrijk de aandoening in een zo vroeg mogelijk stadium te ontdekken.
Behandeling is niet altijd nodig. Er zijn mensen met een (matig) verhoogde oogdruk zonder schade aan de oogzenuw. Deze mensen hebben geen glaucoom, maar oculaire hypertensie. Een behandeling is dan overbodig. Wel blijft een goede controle belangrijk. Afhankelijk van de aanwezigheid van andere risicofactoren, bepaalt de oogarts de frequentie van uw afspraken.
Meestal wordt eerst gekozen voor een behandeling met oogdruppels. Er zijn veel verschillende soorten oogdrukverlagende oogdruppels. De oogarts kiest de medicatie zodanig dat het oogdrukverlagend effect maximaal is tegen minimale bijwerkingen. Het is belangrijk dat u een vaste gewoonte maakt van het oogdruppelen ( één of meerdere malen per dag) zodat u geen druppels vergeet.
Als de oogdruppels de oogdruk niet voldoende verlagen, kan een laserbehandeling het afvoersysteem wijder maken. Ook een oogdrukverlagende operatie behoort tot de mogelijkheden (een filtrerende operatie of trabeculectomie). Bij deze operatie maakt de oogarts een gaatje in de wand van het oog. Het inwendige oogvocht krijgt daarmee een extra afvoermogelijkheid.
Als oogdruppels, laserbehandeling en trabeculectomie onvoldoende effectief zijn om de oogdruk te verlagen, kan de oogarts ervoor kiezen een extra afvoermogelijkheid te creëren met een glaucoomimplantaat.